باغ شاهزاده ماهان

باغ شاهزاده ماهان كرمان یكی از نمونه باغ تخت‌های ایرانی است كه از شرایط مساعد طبیعی ممتازترین بهره برداری را نموده است. باغ شاهزاده، ماهان در عصر قاجار در دوران یازده ساله فرمانفرمایی عبدالحمید میرزا ناصرالدوله (١٢٩٨ ه . ق تا ١٣٠٩ ه. ق) احداث گردید  كه با مرگ وی ساخت باغ ناتمام ماند. محل استقرار این باغ در نزدیكی مقبره «شاه نعمت الله ولی» در دامنه ارتفاعات جوپار است.

وجود خاك حاصلخیز، آفتاب لازم، وزش باد ملایم و نسیم و بالاخره دسترسی به آب (قنات تیگران) امكان ایجاد باغی در آن مقیاس را در گستره‌ای خشك و بی آب و علف، معجزه گونه فراهم ساخته است.

باغ تخت شاهزاده در دامنه ارتفاعات جوپار به مساحت٥/٥ هكتار با شكلی مستطیلی با شیبی حدود ٦/٤% شكل گرفته و حصاری بلند آن را از جو نامساعد اطراف جدا می‌سازد.

آب منبع حیات بخش این باغ از بخش فوقانی باغ داخل می‌گردد. محورهای اصلی و فرعی و تخت‌های مسطح در نظر ویژه‌ای آبیاری شده و سبز انبوه و كم نظیری را در چارچوب طرح باغ به وجود آورده است.

نهر آبی كه وارد باغ می‌گردد در جهت طولی باغ به گونه‌ای توزیع می ‌گردد كه علاوه بر آبیاری كرت‌ها و مسیرها با استفاده از شیب تند زمین كه شرایط اولیه باغ تخت‌های است  بر روی محور اصلی و میانی باغ به صورت نهری وسیع، آبشره‌ها و آبشارها به عنصر اصلی كیفیت بخش باغ  بدل می‌گردد.

در دو انتهای محور اصلی، یعنی در برابر اولین تخت كه بنای اصلی روی آن قرار دارد و ورودی باغ، برابر سر در خانه، دو استخر طراحی گردیده  كه سطح وسیع آب، صدا و جهش آب و فواره‌ های آنها به مطبوعیت باغ می‌افزاید.

بناهای باغ عبارتند از كوشك اصلی یعنی سكونتگاه دائمی ‌و یا فصلی مالك كه در انتهای فوقانی باغ قرار دارد. سر در خانه در مدخل باغ به صورت بنایی خطی جبهه ورودی باغ را اشغال كرده و در دو طبقه بنا گردیده است. طبقه فوقانی دارای اطاق هایی است كه برای زندگی و پذیرایی پیش بینی شده‌اند. سایر بناهای خدماتی باغ از حصار اصلی استفاده نموده و به صورت دیواری مركب بناهای مختلف خدماتی را در نقاط مناسب در خود جا داده است. ورودی های فرعی باغ  نیز در دو ضلع طولی پیش بینی شده‌اند. طرح اندازی باغ شازده از چشم اندازهای باغ  كه از ویژگی های اصلی باغ  تخت‌ها می‌باشد به بهترین وجه استفاده نموده است. دید روهای ممتد در جهت طولی باغ از كوشك اصلی به سایر قسمت‌های باغ و بالعكس از سردر خانه غنای خاصی به زندگی در باغ می‌دهد. مناظر بیرونی باغ كه از داخل و یا از بیرون باغ قابل رؤیت هستند، در نمایش تضاد دو كیفیت زیست محیطی  باغ و خارج باغ از نمونه‌های كم نظیر و منحصر به فرد باغ شازده می‌باشد.

نظم درختكاری، انتخاب مناسب گیاهان در ایجاد سایه و یا رنگ آمیزی متناسب در فصل های مختلف باغ ارزش های استثنایی ای را برای آن تعریف می‌كند.

باغ فتح آباد

باغ، عمارت فتح آباد با نام دیگر باغ بیگلربیگی از جمله باغهای تاریخی کرمان است که در سال 1218 ه. ش توسط فضلعلی خان قراباغی ملقب به بیگلربیگی، حاکم وقت کرمان در زمان حکومت محمد شاه قاجار

پی ریزی و توسط فرزند او حسینعلی خان به اتمام رسید.

این باغ تاریخی که از آن به عنوان الگوی احداث باغ شازده ماهان یاد می شود با عرصه 140000 و اعیانی 4000 متر مربع که از آن باقی مانده در میان مزرعه فتح آباد واقع شده و آب آن از طریق یکی از پرآب ترین و مشهورترین قناتهای کرمان با نام قنات فتح آباد تأمین می شده است.

اصلی ترین بنای مجموعه، عمارت مرکزی با دو بال جنوبی می باشد که هسته اصلی مجموعه را شکل می دهد. پس از آن، عمارت چهارفصل با قرارگیری در سمت شرق عمارت مرکزی، به منظور تفریح مورد استفاده قرار می گرفته است.

تزئینات گچبری این دو بنا به عنوان الگوی تمامی تزئینات گچبری بناهای تاریخی استان شناخته شده و آبنمای طویل محور اصلی باغ با طول 120 متر در نوع خود بی نظیر است.

همچنین در بخش کشاورزی، محصولات متنوع و فراوانی که در گذشته در این باغ کشت می شده اند آن را زبانزد خاص و عام کرده بود. باغ فتح آباد ازموقوفات مرحوم رستم خان امیری است که در تاریخ دی ماه 1352 وقف گردیده است. این باغ در تاریخ 12 بهمن 1381 با شماره ثبت7284 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده .

گنبد جبلیه

ارگ راین

ارگ راین که یکی از بزرگترین بنا‌های خشتی معروف جهان است با ۲۲ هزار متر مربع بر فراز تپه‌ای با عظمت قرار گرفته است.

به گفته‌ی تاریخ نگاران، راین منطقه‌ای با قدمت و تمدن کهن، مربوط به زمان ساسانیان است. این منطقه که به واسطه قرار گرفتن در بزرگراه غرب به شرق و مسیر کرمان به جیرفت و بندرعباس،دارای موقعیت مناسبی بود،طی مرور زمان به یکی از مراکز داد و ستد کالا، بافت پارچه‌های ارزشمند خراسانی، مصری و عراقی و مرکز ساخت صنایع دفاعی مانند شمشیر و تفنگ تبدیل شد.

این قلعه که تماما از خشت خام ساخته شده، تنها دارای یک ورودی است که در سمت شرقی آن واقع شده است و به وسیله‌ی سردر بزرگ و باشکوهی به محوطه‌ی داخی راه می یابد. همانند ساختار یگانه‌ی تمامی ارگ‌ها، ارگ راین نیز دارای بخش عامه نشين و اعيان نشين است که فضاهای معماری مورد نياز مردم از جمله زورخانه، مکتب خانه، سرباز خانه، بارانداز، ساختمان قرنطینه، مسجد، انبار و اصطبل در آن ديده می‌شود.

همچنین این ارگ دارای بخش‌های دیگری چون بخش نگهبانی است که در نزدیکی درب ورودی آن قرار گرفته است و از قسمت فوقانی با منفذی مربع شکل به سمت پایین دید دارد که در گذشته نگهبانان از این نقطه ورود و خروج افراد را کنترل و مورد بررسی قرار می‌دادند. به علاوه در قسمت ورودی ارگ راین جایگاه آهنگران و افرادی که به شغل چاقو سازی و ساخت ابزار فلزی مشغول بوده‌اند به چشم می‌خورد.

ارگ بم